Davranışsal İşitme Testleri Nelerdir?

İşitme, bireyin dil, iletişim ve sosyal gelişimi için hayati bir öneme sahiptir. Özellikle çocuklarda işitme kaybının erken teşhisi, dil gelişimini desteklemek ve olası gecikmeleri önlemek açısından kritik bir role sahiptir. Bu nedenle, odyolojide kullanılan davranışsal işitme testleri, çocukların işitme duyusunun değerlendirilmesinde vazgeçilmez araçlar arasında yer alır.

Davranışsal işitme testleri, çocuğun verilen işitsel uyarılara verdiği tepkilere dayalı olarak gerçekleştirilir. Bu testler, farklı yaş gruplarına uygun olarak tasarlanmış çeşitli yaklaşımlar içerir. Bu yazımızda, özellikle Davranışsal Gözlem Odyometrisi (BOA), Görsel Pekiştirme Odyometrisi (VRA) ve Şartlandırılmış Oyun Odyometrisi gibi yöntemlerin temel özelliklerine ve uygulama süreçlerine değineceğiz.

Davranışsal Gözlem Odyometrisi Nedir (BOA) ?

• 0-6 ay arası bebeklerde kullanılır.
• Bebekler 5-6 aylık olduğunda bir çok sesin varlığında başını çevirebilir.
• Ne algılandığını ölçer ve fonksiyonel işitme hakkında bilgi verir.
• Gözlerin büyümesi , sessizleşme, gözlerin kayması, başın dönmesi gibi işitsel uyaranlara karşı bebeğin verdiği davranışsal cevaplar gözlenir.
• Auropalpebral refleks
• Moro refleksi
• Uzuvlarda ya da respirasyonda değişiklikler gözlenir.
  

Davranışsal Gözlem Odyometrisinin (BOA) Amacı Nedir?

Bebeğin konuşma ve dil geliştirmesine yardımcı işitmesinin olup olmadığı değerlendirilir.
Serbest alan testi de yapılabilir.

Neyi Gözlemleyeceğiz?

Emme refleksi
0-6 ay arasında en güvenilir cevaplar elde edilir.
Emmenin başlaması da bitmesi de cevap olarak kabul edilebilir.
Davranışın tutarlı olması gerekir.

Davranışsal Gözlem Odyometrisi (BOA) ile Konuşma Testi

Konuşmayı Fraketme Eşiği (SAT)

/ba/ Alçak Frekans - 500 Hz
/sh/ Orta-yüksek Frekans – 2000 Hz
/s/ Yüksek Frekans – 3000/4000 Hz

Davranışsal Gözlem Odyometrisi (BOA) Test Protokolü Nasıl Olmalı ?

BOA için iki odyoloğun olması gereklidir. (Testi yapan ve bebeği gözlemleyen)
Bebeği gözlemleyen kişi bebeğin orta hatta olmasına dikkat etmeli, bebeğin dikkatini çekmeli ve bebekteki durum değişikliklerini iyi gözlemleyebilmelidir.
Test sırasında çocuk huzursuz olursa test bitirilmelidir.
Testin amacı frekansa spesifik cevaplar elde etmektir.
Warble ton ya da narrow band gürültü kullanımı bu bilgileri sağlar.

Görsel Pekiştireç Odyometrisi Nedir (VRA) ?

• 5-36 aylık çocuklarda kullanılabilir.
• Sese olan baş çevirme hareketi operant şartlama (edimsel koşullama) ile sürekli hale getirilebilir.
• VRA'nın temel amacı, çocuğun işitme yeteneğini, görsel bir pekiştireç ile ilişkilendirerek ölçmektir.
  

Edimsel Koşullanma(Operant Şartlama) (COR)

• Skinner tarafından tanımlanmıştır.
• Bir davranışın arkasından bir uyarıcının hastaya verilmesi sonucu yapılan koşullanmadır.
• Davranış pekiştirilmezse öğrenme gerçekleşmez.
  

Görsel Pekiştireç Odyometrisi (VRA) Testi Nasıl Uygulanır?

1. Çocuğun tepki vermesi sağlanır: Çocuk, bir ses kaynağına yönlendirilir. Bu ses, bir hoparlörden veya kulaklıkla verilebilir.
2. Görsel pekiştireç: Ses duyulduğunda, çocuk bir görsel ödülle (örneğin hareketli bir ışık veya ekran görüntüsü) ödüllendirilir.
3. Sesin frekansı ve yoğunluğu değiştirilebilir: Sesin farklı frekansları (yüksek ve alçak tonlar) ve yoğunlukları (sesin şiddeti) kullanılarak çocuğun işitme seviyeleri ölçülür.
4. Çocuk tepki verir: Çocuk, ses duyduğunda bakarak veya başını hareket ettirerek tepki verir. Eğer çocuk doğru tepkiyi verirse, ses seviyesi azalır veya frekansı değiştirilir.

Görsel Pekiştireç Odyometrisi Testini Neler Etkiler?

• Yaşı
• Nörolojik durumu
• Davranışsal durumu
• Test pozisyonu
• Kullanılan dikkat dağıtıcılar
• Test odasında olan ebebeynler/diğer bireylerin sese karşı olan tutumları
• Test uyaranın çeşitliliği
• Uyaran süresi

Şartlandırılmış Oyun Odyometrisi (CPA) Nedir?

• 2,5/3-5 yaş arasında uygulanabilir.
• Test yöntemi seçerken çocuğun kronolojik yaşın yanı sıra kognitif (bilişsel) yaşı ve genel gelişimi de önemlidir.
• Uyaran--cevap--ödül(pekiştireç)
• İşitme seviyelerini ölçmek amacıyla oyunlaştırılmış bir yaklaşım içerir.
  Çocukların seslere tepki vermesini sağlamak için oyunlar ve etkinlikler kullanılır.
• Şartlandırılmış Oyun Odyometrisinin temel prensibi, çocuğun işitme yanıtlarını bir oyun veya aktivite ile ilişkilendirmektir. Bu test genellikle şu şekilde uygulanır:
  

Şartlandırılmış Oyun Odyometrisi Nasıl Uygulanır?

1. Oyun Aktivitesi: Çocuk, oyuna başlamak için belirli bir tepkiyi şartlandırır. Örneğin, bir ses duyduğunda bir oyuncağı yerleştirir, blokları yerleştirir veya başka bir aktivite yapar. Bu, çocuğun test boyunca seslere tepki verirken eğlenmesini sağlar.
2. Ses Verme: Test sırasında, kulaklıklar veya hoparlör aracılığıyla farklı frekanslarda ve şiddetlerde sesler (beep sesleri gibi) çalınır.
3. Çocuk Tepkisi: Çocuk, sesi duyduğunda, öğrendiği oyun davranışını sergiler (örneğin, bir oyuncağı kutuya koyma gibi). Çocuğun ses duyduğunda tepki vermesi, işitme eşiği hakkında bilgi verir.
4. Sesin Değiştirilmesi: Farklı frekanslar (yüksek ve alçak tonlar) ve ses seviyeleri (gürlük) kullanılarak çocuğun duyma kapasitesi ölçülür. Bu sesler, çocuğun tepkilerini görmek için çeşitli seviyelerde sunulur.

Şartlandırılmış Oyun Odyometrisi Hangi Durumlarda Kullanılır?

Bu yaş grubundaki çocuklar, daha önce bahsedilen görsel pekiştireç (VRA) gibi yöntemlere nazaran, bu testle daha iyi tepki verebilirler.
Sonuç olarak, şartlandırılmış oyun odyometrisi çocukların işitme testlerinin oyun yoluyla yapılmasına olanak tanır ve çocukların işitme seviyelerini doğru şekilde belirlemek için etkili bir yöntemdir.