Kulak kalıbı, işitme cihazı tarafından yükseltilen sesleri kulak kanalı yolu ile kulak zarına ileten bir araçtır. Uygulama şekli ve çeşitlerine göre kulak kalıbının çeşitli fonksiyonları vardır. Bunlar:
• İşitme cihazı ile kulak arasında akustik bağlantının sağlanması,
• İşitme cihazının kulak kepçesinde durmasını sağlamak,
• Oluşabilecek akustik geri besleme (feedback)i önlemek veya en aza indirmek,
• İşitme cihazı tarafından yükseltilmiş ses sinyallerin akustik modifikasyonunu sağlamak
İşitme cihazı uygulayıcılarına göre Kazanç (Gain), Çıkış (Output) ve Frekans Cevabı (Frequency Response)’nın işitme cihazı uygulamasındaki üç temel parametredir.
Bu parametreler, elektronik olarak işitme cihazının üzerindeki trimpotlarla veya programlayarak, akustik olarak ise kulak kalıbı, tüp ve boynuzda yapılan değişikliklerle ayarlanabilmektedir.
Bu parametreler arasında frekans cevabının kontrolü en önemli faktördür. Birçok işitme cihazında kazanç ve çıkış elektronik olarak etkin bir şekilde kontrol edilebilir. Diğer yandan, frekans cevabı ise etkin bir şekilde akustik olarak kontrol edilebilir. Kulak kalıbı ve bağlantıları, uygulayıcı için frekans cevabını ayarlamaya yarayan önemli birer araçtır.
Kulak kalıplarının isimlendirilmesinde bir standardizasyonun olmaması kalıpların tanımlanmasında zorluk oluşturmaktadır. Bazı kulak kalıpları tanımlayıcı isimler alırken, ‘iskelet’ gibi, bazıları bulan kişinin adıyla, ‘Janssen’ anılmaktadır. Bazıları ise, CROS kalıplarda olduğu gibi, uygulama alanları ile isimlendirilir.
Kulak Kalıbı Çeşitleri Nelerdir?
Cep Tipi Full Kalıp
Cep tipi işitme cihazlarında kullanılır. İşitme cihazının hoparlörü halkalı kısımda bulunan bir yay sayesinde deliğe tutturulur.
Kulak Arkası Full Kalıp
Özellikle yüksek güçlü kulak arkası işitme cihazlarında kullanılır. Kulak kanalına sıkıca oturur ve konkanın tamamını kaplar.
• İskelet Tip Kalıp
Kulak arkası işitme cihazlarında kullanılan çok popüler bir kalıp tipidir. Full mold kalıplara kıyasla daha hafif ve kozmetik açıdan daha iyidir. Kulak kanalına sıkıca oturur ancak konkayı açıkta bırakır.
• Kanal Tip Kalıp
Kulak arkası işitme cihazlarında kullanılan bu tip kalıplarda, sadece kulak kanalına oturması hedeflenir. Helix ve konka bölümleri çıkarılmıştır.
• Açık (Open) Tip Kalıp
Açık tip kalıplar kulak kanalını tıkamaz. Bu kalıplarda amaç, kanalı tıkamadan tüpün ve dolayısıyla işitme cihazının kulakta durmasını sağlamaktır.
Kulak Kalıbı Hangi Materyallerden Oluşur?
Kulak kalıbı imalatında çeşitli materyaller kullanılır. Bu materyaller sert akrilik, yumuşak akrilik, polyvinil klorid, silikon ve polyetilen gibi materyallerdir.
• Karışık malzemeden yapılan kulak kalıpları (combination earmoulds), iki farklı materyali bir arada barındırmaktadır. Bu tip kalıplarda, kalıbın bir bölümü (örneğin gövdesi), sert akrilikten diğer bölümü ise (örneğin kanal kısmı), yumuşak akrilikten imal edilir.
• Kalıbın hangi bölümünün hangi tip materyalden imal edileceğine karar vermek için, hastanın yaşı, alerji durumu, kulak kanalının yapısı ve hastanın tercihi göz önünde bulundurulmalıdır. Kalıplarda iki farklı materyalin kullanılmasının sesin iletiminde belirgin bir etkisi yoktur.
Kullanılan malzemeler genelde yumuşak kalıp için biopor, sert kalıp için ise akrilik denilen bir malzemedir.
Sert Kalıp
• Sert kalıp akrilik denilen bir malzemeden yapılmaktadır. Genelde renksiz, saydam görünümlü olup, kozmetik amaçlarla içine bazı kimyasal maddeler eklenerek ten rengi veya daha değişik renkler verilebilir. Sert kalıpların biopor kalıplara göre daha kolay temizlenebilmesi, kulakta daha az kaşıntıyı tetiklemesi hastalara ve uzmana cazip gelen yönüdür. Yeni teknoloji ile 3D sert kalıbı üretimi sayesinde de sert kalıp memnuniyet oranları artmıştır.
3D Sert Kalıp
• Öncelikle hastanın kulak izi lazer tarayıcı yardımıyla taranarak mevcut olan 3D yazılım programına entegre edilir. Program üzerinden gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra 3D yazıcı aracılığı ile basım aşamasına geçilir. Hazırlanan kalıpların parlak olması için son işlem olarak kumlamaya tabi tutulur. Aşamalarda kullanılan malzemeler antialerjik malzeme seçimi ile gerçekleşir. Bu sayede hassas kullanıcıların da memnuniyetinin artması amaçlanır. Üreticiler tarafından daha az malzeme israfı yarattığı için doğa dostu olduğu savunulmaktadır.
Biopor Kalıp
• Biopor kalıp yumuşak kalıp olarak bilinir. Vinil ve silikon malzemeler kullanılarak oluşturulur. Esnek bir yapıya sahiptir ve bu özelliğinden dolayı genelde çocuklarda tercih edilir. Kulağı sert kalıba nazaran daha sıkı sarar. Bu özelliğinden dolayı özellikle ileri dereceli işitme kayıplı bireylerin cihazlandırılmasında öncelikli tercih sebebidir. Yapı itibariyle daha esnek fakat daha çabuk deforme olabilir, ömürleri sert kalıba oranla daha kısadır. Hortum değiştirme imkânı olarak sert kalıba göre daha kolay ve pratik bir yapısı vardır. Hassas cilt tipine sahip hastalarda kaşıntıya sebep olurken sert kalıba göre temizlenmesi daha zordur. İskelet kalıp türünde biopor yapılamaz.
Sıvı Polimer
• Kalıp Bazı durumlarda, kulak kalıpları için sıvı polimer malzemeler kullanılarak üretilebilir. Bu malzeme, kulak kanalının doğru şeklini almak için dökülür ve daha sonra sertleşir.
Yumuşak Köpük
• Bazı kulak kalıpları, uygun bir uyum sağlamak için özel olarak tasarlanmış yumuşak köpük malzemeler kullanılarak yapılabilir. Bu malzeme, kulak kanalını tamamen kaplar ve dış gürültüyü engeller.
Kulak Kalıbı Hangi Malzemeden Yapılmalıdır?
Kulak kepçesi sert mi, yumuşak mı?
Kalıbın kulağa kolay ya da zor yerleştirilmesinde önemli bir noktadır. Eğer kepçe sert ise polivinil klorid veya silikondan yapılmış yumuşak kalıp tavsiye edilir.
Uygulanacak işitme cihazının gücü nedir?
Özellikle yüksek güçlü işitme cihazlarında geri besleme olasılığı yüksek olduğundan iyi bir akustik izolasyon gerekmektedir. Bu tip işitme cihazlarında sert materyalden yapılmış Full-mold kalıp kullanılması tavsiye edilir. Hastaya biraz daha rahat bir kullanım sağlamak amacıyla kalıbın gövdesi sert materyalden, kanal bölgesi ise silikondan yapılabilir.
Alerji ortaya çıkaran bir durum var mı?
Bu sorunun cevabını size hasta verebilir. Bu nedenle hastaya alerjik bir durumunun olup olmadığını sorun. Eğer alerjik bir durum varsa, mutlaka alerji yapmayan anti-allergic materyalden yapılmış bir kalıp yaptırılmalıdır (örneğin. Biopor)
Kalıp ne renk olmalıdır?
Bu nokta estetik açıdan önemlidir. Kalıplar genellikle, şeffaf pembe, opak, ten rengi olabilir. Günümüzde çok daha farklı renklerde kalıp yapabilmek mümkündür.
Hakkında Odyone
Odyone, odyoloji alanında bilgi paylaşımını ve topluluk oluşturmayı amaçlayan bir platformdur.
