Timpanometri Nedir? İmmitans Nedir? Timpanometri Ölçüm Adımları Nedir?

Timpanometri, orta kulak fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Bu test, kulak zarının hareketliliğini ve orta kulaktaki basıncı ölçer. Özellikle kulak enfeksiyonları, orta kulak sıvı birikimi, timpanik membran perforasyonu ve östaki borusu disfonksiyonu gibi durumların tanısında önemlidir.

Timpanometri, küçük bir probun kulağa yerleştirilmesi ve bu prob aracılığıyla kulak kanalına hava basıncı uygulanması ile gerçekleştirilir. Bu işlem sırasında prob, kulak zarının hareketine ve orta kulaktaki basınç değişikliklerine yanıt olarak bir grafik çizer. Bu grafiğe timpanogram denir ve farklı timpanogram türleri, farklı orta kulak problemlerine işaret eder.

İmmitans Nedir?

İmmitans, orta kulaktaki direncin (rezistans) ve reaktansın (elastikiyet ve kütle bileşenleri) birleşik etkisini ifade eder.

İmmitansın Temel Bileşenleri:

• Akustik Empedans (Z): Ses dalgalarının orta kulak içindeki hareketine karşı gösterilen toplam dirençtir. Empedans, rezistans (R) ve reaktansın (X) birleşiminden oluşur:
  • Rezistans (R): Orta kulak yapılarının ses dalgalarına karşı gösterdiği sürtünme direnci.
  • Reaktans (X): Orta kulak yapılarının esneklik (elastans) ve kütlesel özelliklerinden (mass) kaynaklanan direnç. Bu, frekansla değişir.
• Akustik Admittans (Y): Ses enerjisinin orta kulaktan geçiş kolaylığını ifade eder. Admittans, empedansın tersidir ve su tankında boruların su geçirme kapasitesine benzer bir analojiyle açıklanabilir. Admittansın bileşenleri:
  • Konduktans (G): Rezistansın karşıtı olan ses enerjisini iletme kapasitesi.
  • Susseptans (B): Reaktansın karşıtı olan enerji depolama kapasitesi.

Timpanometri Ölçümü Adımları

1. Hazırlık:

Hasta, rahat bir pozisyonda oturur.

Test yapılacak kulağın temiz olduğundan emin olunur. Kulak kanalında buşon veya yabancı cisim varsa teste başlanılmadan KBB'ye yönlendirilir.

2. Prob Yerleştirme:

Timpanometri cihazının probu dikkatlice kulak kanalına yerleştirilir. Probun sıkıca oturması ve hava sızdırmaması önemlidir.

Prob, kulak kanalına uygun boyutta bir uç ile donatılmıştır ve kulak kanalına yerleştirildiğinde hava geçirmez bir mühür oluşturur.

3. Basınç Uygulama ve Ölçüm:

• Cihaz, kulak kanalına değişken hava basıncı uygular. Bu basınç, genellikle -400 ila +200 daPa (dekapaskal) arasında değişir.
• Bu sırada prob, kulak zarının tepkisini ve hareketliliğini ölçer.
• Cihaz, kulak zarının farklı basınç seviyelerinde nasıl hareket ettiğini kaydeder ve bu verileri kullanarak bir timpanogram oluşturur.

Timpanometri Ölçümünün Dikkat Edilmesi Gereken Noktaları

• Hasta Hareketi: Test sırasında hasta hareketsiz durmalı ve konuşmamalıdır. Hareket veya konuşma, sonuçları etkileyebilir.
• Kulak Kanalı Durumu: Kulak kanalında herhangi bir tıkanıklık olmamalıdır. Kulak kiri veya yabancı cisimler sonuçları etkileyebilir.
• Prob Yerleşimi: Probun doğru yerleştirilmesi ve hava sızdırmazlığı sağlanmalıdır. Yanlış yerleştirilen prob, hatalı sonuçlara yol açabilir.

Timpanogram Tipleri

Tip A Timpanogram

• Özellikler: Normal kulak fonksiyonunu gösterir.
• Grafik: Zirve, atmosferik basınçta (0 daPa) bulunur ve simetriktir.
• Anlam: Orta kulak basıncı normaldir ve kulak zarı normal şekilde hareket eder. Östaki borusu düzgün çalışmaktadır.
• Durumlar: Normal işitme, sağlıklı orta kulak.

Tip As Timpanogram

• Özellikler: Azalmış kulak zarı hareketliliğini gösterir.
• Grafik: Zirve 0 daPa civarındadır, ancak eğrinin yüksekliği normalden düşüktür.
• Anlam: Kulak zarı ve/veya orta kulak kemikçiklerinde sertlik veya azalmış esneklik. Orta kulak basıncı normaldir.
• Durumlar: Otoskleroz, timpanoskleroz.

Tip Ad Timpanogram

• Özellikler: Artmış kulak zarı hareketliliğini gösterir.
• Grafik: Zirve 0 daPa civarındadır, ancak eğri normalden daha yüksek ve geniştir.
• Anlam: Kulak zarı aşırı hareketlidir veya orta kulak kemikçiklerinde hiperaktif hareket. Orta kulak basıncı normaldir.
• Durumlar: Orta kulak kemikçik zincirinde ayrılma (ossiküler disartikülasyon), kulak zarı incelmesi.

Tip B Timpanogram

• Özellikler: Düz bir eğri gösterir.
• Grafik: Belirgin bir zirve yoktur; eğri düzdür.
• Anlam: Kulak zarı hareket etmez. Bu, orta kulakta sıvı birikimi, kulak zarında perforasyon veya ciddi östaki borusu disfonksiyonu gibi durumları gösterir.
• Durumlar: Orta kulak enfeksiyonu (otitis media), kulak zarı delinmesi, orta kulakta sıvı birikimi (effüzyon).

Tip C Timpanogram

• Özellikler: Negatif basınç gösterir.
• Grafik: Zirve, atmosferik basıncın (0 daPa) altında negatif basınçta (genellikle -100 daPa veya daha negatif) yer alır.
• Anlam: Orta kulak basıncı düşük, östaki borusu düzgün çalışmıyor. Negatif basınç nedeniyle kulak zarı içe doğru çekilmiştir.
• Durumlar: Östaki borusu disfonksiyonu, soğuk algınlığı veya alerji nedeniyle orta kulakta vakum oluşması.

Timpanogram Yorumlama

Timpanogram tipleri, kulak burun boğaz uzmanları ve odyologlar tarafından orta kulak patolojilerini teşhis etmek için kullanılır. Her bir tip, belirli bir orta kulak durumunu veya hastalığını işaret eder ve uygun tedavi planının oluşturulmasına yardımcı olur. Testin sonuçları genellikle diğer işitme değerlendirmeleriyle birlikte değerlendirilir.